Monitoring wdrażania konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych na poziomie lokalnym
Ratyfikacja Konwencji ONZ nakłada obowiązek usuwania barier, które napotykają osoby niepełnosprawne w realizacji swoich praw.
Polska ratyfikując dokument zobowiązała się do podjęcia wszelkich działań na rzecz urzeczywistniania postanowień Konwencji, monitorowania ich realizacji, a także upowszechniania jej zapisów w świadomości obywateli, również obywateli niepełnosprawnych.
Konwencja ONZ została ratyfikowana przez Polskę 6 września 2012 roku. Tym samym państwo Polskie zobowiązało się do poszanowania wszystkich zawartych w niej regulacji, natomiast nasz władze na każdym szczeblu zostały zobligowane do przestrzegania zawartych w niej postanowień.
Celem Konwencji jest ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez osoby z niepełnosprawnościami na równi ze wszystkimi innymi obywatelami. Konwencja do osób niepełnosprawnych zalicza osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami.
Przewodnim celem Konwencji jest ochrona osób niepełnosprawnych, udzielanie im niezbędnego wsparcia oraz zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności. Nie obwieszcza ona nic nowego, lecz wskazuje w jaki sposób każde państwo powinno zadbać prawnie o osoby z każdym rodzajem niepełnosprawności poprzez wdrażanie pewnych regulacji.
Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym samodzielne funkcjonowanie i pełny udział we wszystkich sferach życia, Państwa Strony podejmą odpowiednie środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno- komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak
i wiejskich. Środki te, obejmujące rozpoznanie i eliminację przeszkód i barier w zakresie dostępności, stosują się między innymi do: (a) budynków, dróg, transportu oraz innych urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych, w tym szkół, mieszkań, instytucji zapewniających
opiekę medyczną i miejsc pracy, (b) informacji, komunikacji i innych usług, w tym usług elektronicznych i służb ratowniczych. (Art. 9 p. 1)
Idea, która przyświeca tej Konwencji, to wolność człowieka. Nie może on się czuć pozbawiony prawa do wyboru, czy zniewolony z powodu uszkodzenia organizmu, czy innych dysfunkcji. Dotyczy to również poszanowania godności osobistej, swobody dokonywanych wyborów, pełnym uczestnictwie w życiu społecznym. Poszanowanie odmienności oraz gwarantowaniu równych szans dla osób niepełnosprawnych.
Organem odpowiedzialnym za wdrażanie regulacji zawartych w Konwencji, do ich promowania i monitorowania jest Rzecznik Praw Obywatelskich.
W celu sprawdzenia na jakim etapie jest wdrażanie tej konwencji w realne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych ogłosił program badawczy na bazie ankiety, wystosowanej do władz gmin i powiatów, bo to są podmioty, który decydują o jakości życia codziennego i są najbliżej swoich mieszkańców. Badanie zostało przeprowadzone dwa lata po ratyfikowaniu konwencji przez Polskę. Kolejne badania mają odbywać się cyklicznie co cztery lata, a ich wyniki przekazywane są do właściwego komitetu ONZ i do wiadomości opinii publicznej.
Ankieta miała na celu zbadania najważniejszych obszarów realizacji praw osób z niepełnosprawnościami, taki jak: dostępności do usług, informacji przekazywanych przez powiat/gminę; zatrudnienie niepełnosprawnych wraz z prowadzonymi programami aktywizacji osób niepełnosprawnych przez urzędy pracy; dostępność dzieci i młodzieży do edukacji i odpowiednich materiałów dydaktycznych; programy, strategie podnoszące jakość życia.
W przyszłości planowane jest rozszerzenie ankiety na kolejne obszary, a także na bezpośrednie uzupełnienie ankiety przez osoby niepełnosprawne.
Wyniki badania zostały przedstawione w wersji tekstowej i jako prezentacja na stronie interenetowej ankieta.pelnoprawni.gov.pl. Zostało to podane do wiadomości publicznej mając na względzie zapisy Konwencji o dostępności i równości dostępu.
Wszystkie prowadzone badania czy te przez Rzecznika Praw Obywatelskich, czy przez Główny Urząd Statystyczny, czy te na stronie rzecznika ds. osób Niepełnosprawnych niepelnosprawni.gov.pl mają na celu in formowanie opinii publicznej o przystosowywaniu norm zawartych w Konwencji do życia codziennego niepełnosprawnych. Informują nas o problemach osób z niepełnosprawnościami, a także uświadamiają, że są to tacy zwyczajni ludzie, którzy też studiują, zdobywają zawód i się w nim potrafią realizować.
Wzorując się na regulacjach zawartych w Konwencji będziemy chcieli stworzyć ankietę dotyczącą życia w mniejszych społecznościach osób z niepełnosprawnościami do których trafimy. Wyniki ankiet przekażemy Rzecznikowi Praw Obywatelskich i Rzecznikowi ds. Osób Niepełnosprawnych. Celem takiego działania będzie informacja władz na wyższym szczeblu o poziomie wdrażania Konwencji w życie i jego usprawnianiu. Dodatkowo będziemy starali się przedstawić wizerunek osoby niepełnosprawnej jako aktywnej zawodowo, samodzielnej, mającej bardzo dużo pogody ducha i pokory, poprzez prezentowanie naszych podopiecznych. Obecnie prowadzimy przygotowania do wdrożenia projektu prosimy o cierpliwość.